گروه نجوم و کیهان‌شناسی رصدی

ستاره‌ها در مراکز چگالِ انباشته شده با گاز سرد شکل می‌گیرند و گاز اطراف خود را به‌وسیله‌ی تابش و بادهایی که در مدت رشد و تحول خود تولید می‌کنند، تحت تاثیر قرار می‌دهند. بدین شکل، محیط میان‌ستاره‌ای با عناصر سنگین، ذراتِ با انرژی بالا و میدان‌های مغناطیسی تغذیه می‌شود. به ویژه ستارگان پرجرم در تغذیه محیط میان‌ستاره‌ای، شکل‌دهی ساختارهایی مانند جت‌های خروجی و حباب‌ها و در نهایت در تحول کهکشان‌های میزبانِ آنها بسیار تاثیرگذار هستند. با توجه به اهمیت بسیار بالای ستارگان پرجرم و روند تشکیل آنها، هنوز نیاز به رصدهای بسیار عمیق و گسترده‌تری داریم تا به درک درستی از‌ آنها برسیم. محیط میان‌ستاره‌ای، اجزای سازنده و حالتهای فیزیکی آن و همچنین نقش آن در شکل‌گیری ستاره‌ها و تحول کهکشان‌ها از جمله سوالات حل نشده در نجوم مدرن است. پژوهشکده نجوم چندین پروژه بین‌المللی را در مورد این موضوعات هدایت و یا در آنها مشارکت می‌کند.

پروژه‌های مرتبط

کهکشان‌ها، به عنوان بلوک‌های تشکیل دهنده‌ی کیهان، معمولاً در ارتباط گرانشی با هم دیده می‌شوند؛ مانند گروه‌های کهکشانی و خوشه‌های کهکشانی این دو محیط از خاموش کردن فرآیند ستاره‌زائی ، تغییرات ریخت‌شناسی و سوخت‌گیری مجدد هسته‌های کهکشانی فعال، نقشی اساسی در تحول کهکشان‌ها دارند. گاز میان‌کهکشانی که در اثر رُمبِش گرانشیِ ساختارها، تا دمای تابش پرتو ایکس، گرم می‌شود، یک ابزار‌ منحصر به فرد برای کاوش ماده‌ی تاریکِ اسرارآمیز در مقیاس های بزرگ است. درک فرآیندهای سرمایش و بازخورد در اکوسیستم کهکشان‌ها، ستارگان، هسته‌های کهکشانی فعال و محیط میان‌کهکشانی برای داشتن یک تصویر واضح‌تر از ساختارهای جهان محلی و فراتر از آن ضروری است.

ما یکی از گروه‌های تحقیقاتی پیشرو هستیم که تمرکز ویژه‌ای بر روی گروه‌های کهکشانیِ از نظر دینامیکی تکامل‌یافته؛ به عنوان مثال گروه‌های کهکشانی فسیل داریم. برای این کار از رصدهای انجام شده بر روی گروه‌های کهشکانی در چندین طول موج که با استفاده از امکانات رصد‌خانه‌های زمینی و فضایی به دست‌ آمده، استفاده می‌کنیم. همچنین از شبیه‌سازی های نیمه‌تحلیلی و هیدرودینامیکی بهره می‌بریم.

پروژه‌های مرتبط

پروژه آرایه کیلومتر مربعی یک پروژه‌ی بین المللی برای ساخت بزرگترین تلسکوپ رادیویی جهان است که در نهایت بیش از یک کیلومتر مربع (یک میلیون متر مربع) سطح دیش نهایی خواهد بود. با در اختیار داشتن هزاران دیش رادیویی و حداکثر یک میلیون آنتن با فرکانس پایین، این پروژه منجمان را قادر می سازد آسمان را با جزئیات و سرعت بی سابقه‌ای رصد کنند. وضوح تصاویر در آرایه کیلومتر مربعی تا حد زیادی از تلسکوپ فضایی هابل بیشتر خواهد بود و این در حالیست که با حساسیت بی سابقه ای مناطق عظیمی از آسمان را نقشه‌برداری می کند.

پروژه‌های مرتبط

پژوهشگاه دانش‌های بنیادی میزبان پروژه رصدخانه ملی ایران است که در حال طراحی و ساخت تلسکوپ اپتیکی 3.4 متری، توسعه و تجهیز سایت رصدی و زیرساخت های آن است. تمام ابزارها و امکانات پایش سایت بعلاوه‌ی ابزارگان دقیق مورد نیاز برای تلسکوپ 3.4 متری در دست ساخت و توسعه است.

پروژه‌های مرتبط

تحول کهکشان‌ها با تولد و مرگ ستاره‌ها اتفاق می‌افتد. ستاره‌های کاملاً تکامل‌یافته می توانند سرنخ‌های بسیار خوبی نه تنها برای فرآیندهای بازخورد، بلکه برای جمعیت‌های اولیه‌ای که میلیون ها تا میلیاردها سال قبل از آنها شکل گرفته‌اند، باشند. چالش اصلی این است که پیوندی بین درک خود از این اجزای کلیدی با تعریفی که از کل مجموعه‌ی کهکشان‌ها داریم، برقرار کنیم. ما می توانیم تعیین کنیم که چگونه از دست دادن جرم و تولید گرد و غبار در آخرین و سردترین مراحل تحول ستاره‌، به درخشندگی ستاره ( و بنابراین به جرم ستاره در هنگام تولد) و همچنین فِلِزیّت آن بستگی دارد.

پروژه‌های مرتبط